پاسخ به ده سوال درباره‌ی کرونا ویروس توسط دکتر عبدالله کریمی ,فوق تخصص عفونی کودکان,استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

به نام آنکه هستی نام از او یافت

فلک جنبش زمین آرام از او یافت

با توجه به انتشار جهانی ویروس کرونا و احتمال درگیری تعدادی از هم وطنان و نظر به نگرانی های ایجاد شده بین خانواده ها با وجود اینکه اطلاعات زیادی در فضای مجازی منتشر شده است. ولی باز چون ابهامات زیادی برای مردم عزیز باقی مانده وظیفه ی خودم دیدم در حد توان به بعضی از سوالات شایع در این ارتباط پاسخ بدم.

احتیاط شرط عقل هست و باید این ویروس رو جدی گرفت ولی وحشت بی مورد مخل امور جاری زندگی و جامعه است.
“گفت پیغمبر به آواز بلند با توکل زانوی اشتر ببند ”
باید کلیه ی توصیه های پیشگیرانه را رعایت کرد و در ضمن به خدا توکل نمود تا اینکه موج ایجاد شده توسط این ویروس فروکش کند.

سوال اول:
کرونا ویروس ها چه نوع ویروس هایی هستند؟

این ویروس ها خانواده ی بزرگی از ویروس هایی هستند ک قبلا هم مثل بقیه ی ویروس ها از ازجمله رینو ویروس، آر اس وی،آنفولانزا،پاراآنفولانزاو ….باعث علایم خفیف تنفسی و سرماخوردگی می شدند.
بعضی از کرونا ویروسها در انسان بعضی در حیوانات و بعضی هم در حیوان هم در انسان میتوانند ایجاد بیماری بکنند.

حیواناتی مثل شتر و خفاش ممکن هست منبعی برای این ویروس ها باشند به طوریکه در سال ۲۰۰۳ ویروس سارس که عامل ان نوعی کرونا ویروس هست از گربه و در سال ۲۰۱۲ ویروس مرس که باز عاملش کرونا ویروس هست از شتر در منطقه ی خاور میانه به انسان منتقل و بعد انتشار یافت ولی خوشبختانه به زودی مهار شد.

گونه جدید کرونا ویروس برای اولین بار در پایان سال مسیحی ۲۰۱۹ شناسایی شد و مشخص شد ک هرچند با مرس و سارس شباهت های زیادی داره اما ویروس جدیدی است ک تا این موقع شناسایی نشده بود و هنوز هم راه های انتقال و مخزن حیوانی راه های پیشگیری آن دقیقا مشخص نشده و نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
ضمنا این ویروس بتا کرونا ویروس هست و در واقع هفتمین سوش یا گونه شناخته شده از این خانواده هست

سوال ۲:
این ویروس جدید چگونه منتشر می شود و آیا ممکن است من یا بچه ام با آن درگیر شویم؟

این ویروس مثل بقیه ی ویروس های تنفسی از طریق عطسه ,سرفه ,دستهای آلوده و با تماس نزدیک منتقل میشود.
منظور از تماس نزدیک این هست ک شما با فرد مبتلا در یک وسیله ی نقلیه ی مشترک هم سفر باشید یا هم کلاسی و همکار فرد مبتلا بوده و در یک فضای مشترک برای حدود دو ساعت بوده باشید یا به بیمارمشکوک و یا قطعی ارائه خدمت کرده باشید و یا از او مراقبت به عمل آورده باشید.

قطرات معلق آلوده به این ویروس در فاصله ی دو متری به زمین می افتند در صورتیکه قطرات آلوده به سرخک آبله مرغان و میکروب سل پس از پخش ممکنه سی متر آن طرف تر به زمین بیافتند یعنی برد انتقال این ویروس کم هست.

این ویروس مدت طولانی در سطوح اطراف باقی نمیماند و شانس انتقال از طریق بسته های پستی ارسالی قابل اغماض هست.
لازم به ذکراست شانس ابتلا در کودکان بسیار کم و در کل دو نفر از هر صد نفر گرفتار در سنین کودکی هستند .

سوال۳
چه کاری بکنیم که گرفتار کرونا ویروس نشیم؟ برای کنترل عفونت چند نوع احتیاط لازم هست؟

احتیاط استاندار برای مواردی هست ک فرد سالم است و میخواهد خودش را در مقابل این ویروس محافظت کند که شامل بهداشت تنفسی و دست و شست و شوی دستها با صابون و یا مواد حاوی الکل بعد از تماس با ترشحات تنفسی و مواد آلوده هست پوشاندن دهان و بینی در زمان سرفه و عطسه با دستمال و یا در صورت نبودش بخش بالایی آستین لباس برای پیشگیری از این عفونت لازم هست.

تغذیه مناسب و عدم استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک ها و ضمنا در حد امکان اجتناب از مسافرت های غیر ضروری به خصوص با وسایل نقلیه عمومی و شرکت در مجالس شلوغ و رفتن به اماکن عمومی میتواند پیشگیری کننده باشند.

البته بایدتاکید شود ک استفاده از ماسکهای معمولی صورت برای عموم مردم و افراد سالم لازم نیست ماسک فقط احساس امنیت ایجاد میکند و باعث میشود ک بیمار ویروس را به دیگران منتقل نکند. در افراد سالم استفاده از ماسک های ffp2 و n95 هم ضرورتی نداره و موارد استفاده خاص خودش رو دارد.

سوال چهارم:
در صورت تماس با موارد مشکوک یا مراقبت از بیماران مبتلا چه باید کرد؟

در این شرایط علاوه بر رعایت احتیاطات استاندارد تمیز نگه داشتن محیط و استریل کردن وسایل و ملافه ی بیمار و استفاده از وسایل حفاظت فردی لازم هست ک باید به اندازه و باکیفیت مناسب باشد.
تمیز کردن و گند زدایی سطوح با آب و مواد شوینده لازم بوده و در بعضی از مقالات گفته شده که ممکن است تا ۹ روز ویروس روی سطوح باقی بماند. زدن ماسکffp2 وn95 برای کسانی ضروری است ک از بیمار مشکوک و یا مبتلا مراقبت میکنند.

سوال۵:
آیا ممکن هست بیماری از کسی که با فرد مشکوک به کرونا ویروس تماس داشته ولی در حال حاضر علائمی نداشت به فرد دیگری منتقل شود؟

بیشتر موارد انتقال زمانی که فرد انتقال دهنده علامت دار باشد رخ میدهد
موارد انتقال در دوره کمون یعنی آلودگی قبل از بروز علائم بسیار کم بود و اطلاع دقیقی از میزان انتقال از طریق این افراد در دسترس نیست لذا در اینگونه موارد همان احتیاطات استاندارد تنفسی و دست در تماس با فردی ک در طی ۱۴ روز گذشته با فرد مشکوک تماس داشته ولی خودش علائمی نداشت کافیست

سوال ۶:
با بروز چه علائمی به این بیماری مشکوک شویم؟

علائم ناشی از این ویروس با سرماخوردگی ساده و با علائم ناشی از آنفولانزا قابل افتراق نیست و شامل تب سرفه آبریزش بینی و گاها گلو درد احتقان بینی بی حالی سردرد و درد عضلانی و در مواقعی اسهال است.

اگر در کنار علائم سرماخوردگی تعداد تنفس نسبت به سن افزایش پیدا کند یعنی اگر بینی کودک با قطره کلرید سدیم باز شود و تب پایین آورده شود و علی رغم آن تعداد تنفس زیر ۲ ماه سن بیش از ۶۰ تنفس در دقیقه و بین ۲ ماه تا یکسالگی بیش از ۵۰ و بین یک سالگی تا ۵ سالگی بیش از ۴۰ و بعد از ۵ سالگی بیش از ۳۰ در دقیقه باشه احتمالا بیمار دچار ذات الریه شده و اگر بیمار دچار تو رفتگی قفسه صدری هنگام تنفس و کبودی لبها بشود به عبارتی زجر تنفسی داشته باشه عفونت ریه شدید دارد.

ضمنا اگر بیمار دچارکاهش سطح هوشیاری یا تشنج بشود در آن صورت به ویروس عارضه دار شده است.

سوال۷:
درصورتیکه علائم بالینی گفته شده در یکی از افراد خانواده پیدا بشود چه باید بکنم؟

در صورتیکه سرماخوردگی خفیف باشد و عوارض گفته شده مثل تندی تنفس و تنگی نفس وجود نداشته باشد درمان حمایتی در منزل کافیست و اقدام دیگری از جمله دریافت آنتی بیوتیک لازم نیست.

در غیر اینصورت فورا به مراکز درمانی اعلام شده از طرف دانشگاه در سطح شهرستان خودتون مراجعه بفرمایید.

مجددا باید تاکید شود که آنتی بیوتیک ها روی ویروس ها از جمله همین ویروس هیچ اثری نداشته و فقط عوارض آنها عاید بیمار خواهد شد و بشر باید دنبال داروی ضد ویروس علیه کرونا باشد که هنوز یافت نشده است.

سوال۸:
با توجه به مطالب گفته شده پس چه فرقی بین این ویروس و سایر ویروسهای عامل سرماخوردگی هست؟

ویروس کرونا قبلا هم ایجاد سرماخوردگی میکرده و شاید بارها در طول عمر خود با اون مواجهه داشته اید و اون رو تجربه کرده اید اما جهش ژنی ایجاد شده در آن و انتقال سوش جدید ناشی از ترکیب ژنی کروناویروس انسانی و حیوانی و قدرت انتقال آن از انسان به حیوان باعث شده ک جهان در معرض سوش جدیدی قرار بگیرد یعنی با بیماری نوپدیدی رو برو شود و غافلگیر شود و چون نو هست لذا ابهامات زیادی از نظر راه های انتقال و خازن حیوانی،روش های پیشگیری و تظاهرات دقیق آن وجود دارد از طرفی حداقل یکسال طول میکشد تا واکسن آن وارد مرحله ی انسانی بشود .

همچنین برخلاف آنفولانزا هیچ درمان ضد ویروسی شناخته شده ای ندارد. و باز اینکه این همه گیری کی فروکش خواهد کرد دقیقا مشخص نیست.

سوال ۹:
چرا این ویروس ک مثل سایر ویروس ها عامل سرماخوردگی است جهانی را دچار دلهره و نگرانی کرده است؟

دو نوع کرونای دیگر یعنی سارس ۱۰ درصد و مرس تا ۴۰ درصد با مرگ و میر توام بوده که در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۱۲ کنترل شده‌اند. اما گسترش جهانی آنها به اندازه کرونای جدید ۲۰۱۹ نبوده چون کرونا ویروس جدید کشنده تر از کرونا ویروس های قبلی نیست بلکه نسبت به آنها کمی مسری تر هست و هر بیماری تا حدود ۴ نفر رو در طول بیماری میتواند درگیر بکند.

در صورتی ک قدرت مسری بودن آنفولانزا یک سوم کرونا ویروس نوع جدید هست.
مرگ و میر ناشی از آنفولانزا در سال ۲۰۱۹ در بیماران بستری حدود ۸ درصد بوده و تقریبا نزدیک به همین کرونای جدید هست که در موارد بستری حدود ۱۰ درصد مرگ و میر دارد. در صورتیکه در کل افراد درگیر این قدرت کشندگی در حدود ۳ درصد هست.

درصورتیکه در افراد دیابتی, دارای نقص ایمنی بیماری های مزمن ریوی و خانم های حامله همچنین افراد مسن شانس بروز عوارض خطرناک بیش تر هست.

به هرحال تا ۱۵ درصد از افراد در تماس به شدت بیمار میشوند. اما باید در نظر گرفت که تعداد بسیار زیادی از افرادی که بیمار میشوند جان سالم به در برده و خوب میشوند یعنی از هر صد نفر گرفتار حداقل ۹۷ نفر خوب میشوند. لذا هرچند که باید انتشار این ویروس رو جدی گرفت ولی ترس و دلهره ی بیخود باعث مختل شدن امور جاری زندگی و مخفی نگه داشتن بیماری از دیگران شده و لذا انتشار آن را بیشتر میکند.

سوال۱۰:
درصورتیکه دچار علائم سرماخوردگی شوم آیا لازم است تست های تشخیصی برای من درخواست شود؟

در صورت خفیف بود علائم هیچ آزمایشی ضروری نیست ولی درصورتی که پزشک شما شک بکند ممکن است آزمایشات ساده خون مثل شمارش سلول های خونی آنزیم های ماهیچه ای کبدی و تستهای التهابی عکس سینه و یا تست های اختصاصی از خون و یا از ترشحات حلق درخواست نماید.

دکتر عبدالله کریمی ,فوق تخصص عفونی کودکان,استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

پاورقی: بیماران کلیوی که دچار کاهش کارکرد کلیه یا نارسایی کلیه هستند ,سندرم نفروتیک ,بیمارانی که دچارردفع پروتیین هستند,یا بیمارانی که به علت بیماری کلیه تحت درمان کورتون یا داروهایی مانند سیکلوسپورین یا سل سپت یا سایر داروهای سرکوب کننده ایمنی هستن ,بیمارانی,که دیالیز,خونی با صفاقی میشود جزو گروههای حساس به ابتلای شدید ویروس کرونا میباشند .بیماران با عفونت ادراری از این مسیله مستثنی هستند .
توجه به این نکته بسیار مهم میباشد که قطع ناگهانی کورتون یا سایر داروهای سرکوب کننده ایمنی به هیج وجه توصیه نمیشود و باعث ایجاد شوک یا عود شدید بیماری زمینه ای میشود .لذا هرگونه تغییر در دوز دارو باید با اطلاع پزشک کلیه بیمار انجام شود. علاوه بر آن توصیه میشود در شرایط حاضر تا حد امکان از خروج کودکان مستعد از منزل خودداری شود .

دکتر زهرا پورنصیری متخصص کودکان و نوجوانان – فوق تخصص کلیه و مجاری ادرار کودکان و نوجوانان

منبع : drpournasiri.com